Sprokkelen

2008 | Project: Samen op Onderzoek uit, Faculteit Scheikunde i.s.m. netwerk VWO

Bij het Went-gebouw (de ponskaart) aangekomen zie ik dat de ontmanteling al begonnen is. Mooi of niet, het markante gebouw was er gewoon altijd en het is moeilijk voor te stellen dat het gaat verdwijnen. Ik meld mij in een soort noodgebouw en vind Iris Caris, mijn gesprekspartner, in een klein kamertje achter een practicumzaal. Hoe was het ook alweer, het periodiek systeem, libebcnofne .........?

Iris is projectmanager bij het departement Scheikunde, onderdeel van de faculteit Bètawetenschappen. Een van haar belangrijkste taken is het zorgen voor (het behoud van) een goede instroom. Iris vertelt dat in Nederland jaarlijks driehonderdvijftig mensen scheikunde gaan studeren. “Dat kan op acht plaatsen. Utrecht is een van de grotere opleidingen. Er is een algemene (Europese) discussie dat er meer bèta's nodig zijn in verband met innovatie. De chemische industrie maakt zich zorgen over het gebrek aan aanwas. En de onderzoeksgroepen moeten draaiende gehouden worden. In Utrecht zijn elk jaar zo'n tachtig tot honderd nieuwe studenten nodig.”

Het scheikundeonderwijs is voortdurend in beweging, zowel op de middelbare scholen als op de universiteit. Scheikundedocenten op middelbare scholen die al een tijdje voor de klas staan hebben weinig mogelijkheden om bij te scholen en de ontwikkelingen op de universiteiten te volgen. Maar juist zij zouden kunnen helpen met het vertalen van wat er op de universiteit gebeurt naar het middelbaar onderwijs. Het project ‘Samen op onderzoek uit’ moest hier een oplossing voor bieden.

“Utrecht is een van de grotere opleidingen. Er is een algemene (Europese) discussie dat er meer bèta's nodig zijn in verband met innovatie.”

Iris: “Het project is gestart in 2008 met een pilot. Eén scheikundedocent, Geert Hurenkamp van De Breul in Zeist, is gedurende één jaar één dag per week vrijgesteld van zijn onderwijstaak en heeft meegedraaid in onderzoek en studie bij de vakgroep Fysische en Colloïd Chemie. De vervanging van Hurenkamp is gefinancierd door het K.F. Hein Fonds. Hij heeft zich beziggehouden met het vertalen van de nanotheorie naar het vwo-onderwijs. Hurenkamp is niet alleen in de eigen groep actief geweest, hij was ook bij het Junior College Utrecht (hoogbegaafde leerlingen) en zijn project is onder andere ingediend voor de Van Kemenadeprijs waar hij derde is geworden. Hij was dus erg zichtbaar.”

Geert Hurenkamp was de eerste docent die heeft deelgenomen. Na de pilot heeft de universiteit geld gekregen voor tien docentplaatsen en bleken er ook nog andere geldbronnen te zijn die konden worden aangeboord. In totaal zijn er nu twintig plaatsen tot 2016, dat zijn fysiek zeventien personen, want een paar docenten doen twee jaar mee.

Iris: “Het is de bedoeling dat docenten in het jaar aan de universiteit een product op het gebied van de aansluiting van voortgezet op hoger onderwijs ontwikkelen. Sommigen ontwikkelen een module, maar het is bijna niet mogelijk dit in één jaar te doen. Er zijn gecertificeerde modules ontwikkeld die via een centrale website voor scholen toegankelijk zijn. Nu het project eenmaal loopt moet het vooral onderhouden worden. Als het gecontinueerd wordt moet het worden 'omgeschreven' naar landelijke regels. Zonder de bijdrage van het K.F. Hein Fonds hadden we niet kunnen laten zien wat dit op kan leveren.”

Inmiddels is ook het bedrijfsleven begonnen om beurzen ter beschikking te stellen. Op dit moment is er in Utrecht een beurs van vijfhonderd euro per maand voor de vijf beste studenten. Dit is ook een pilot die volgend jaar zal worden uitgerold over heel Nederland (hogescholen en universiteiten). Dan zullen er veertig beurzen zijn.

“Zonder de bijdrage van het K.F. Hein Fonds hadden we niet kunnen laten zien wat dit op kan leveren.”

Naast het project ‘Samen op onderzoek uit’ wordt ook op diverse andere manieren geprobeerd om de middelbare scholieren te interesseren. Zo is er het ambassadeursproject, een netwerk van 27 scholen waar ambassadeurs voor de scheikunde werken. Dit zijn scheikundestudenten die leerlingen begeleiden die belangstelling hebben voor scheikunde. Er zijn practicumbezoeken waar nu zo'n duizend leerlingen per jaar aan meedoen. De bezoekers worden ontvangen en ondersteund door studenten. Verder vindt begeleiding van profielwerkstukken plaats en worden er masterclasses en gastlessen georganiseerd.

Maar, Iris probeert niet alleen op de middelbare scholen zieltjes te winnen, zij ‘sprokkelt’ ook bij de internationale studenten.