De nieuwsgierigheid van Leonie
Juli 2025
Zes weken in Bolivia, dat is waarvoor Leonie de Bruin het reisstipendium 2022 van het K.F. Hein Fonds inzette. Ter plaatse heeft ze zich verdiept in weeftechnieken, iets waar ze zelf in de coronaperiode mee was begonnen.
Leonie de Bruin (1994) werkte al veel met textiel en vond in het weven een langzame, bijna meditatieve techniek waar ze zich verder in wilde verdiepen en bekwamen. Op zoek naar waar ze dat het beste zou kunnen doen kwam ze uit bij Bolivia, een land waar het weven nog echt leeft en van generatie op generatie wordt doorgegeven. Ze vond twee vrouwen die haar technieken van het weven leerden, een van die technieken stamt af van de precolumbiaanse Jalq’a cultuur. ‘Het is een ingewikkelde techniek met rood en zwart, waarin wezens uit een andere wereld of de onderwereld worden afgebeeld. Ik vond het interessant dat het een oud ambacht is en esthetisch heel mooi.’ Bij doña Maxima in een klein dorpje in de bergen leerde ze verschillende patronen weven. De patronen die zij gebruikte zijn abstracter. ‘Van haar leerde ik meer de basis van het weven en ook het verven en spinnen van wol.’
Vertragen
De Bruin legde haar ervaring vast in een korte video. Niet als een verslag of documentaire, het is een kunstwerk op zich. Als je de film kijkt vertraag je meteen; alles wat je vandaag nog moet doen en aan het doen was, verdwijnt naar de achtergrond. Beelden uit Bolivia rijgen zich aaneen. Een spintol met wol, een weefgetouw dat wordt opgezet. Twee vrouwen die elkaar daarbij een bolletje wol toegooien. Wevende handen. Een teen die dient als basis voor een weefraam. Het is geen verhaal maar een reeks fragmenten. ‘Dat gevoel van vertraging wilde ik graag overdragen. En de relatie met doña Maxima die me het weven leerde. Normaal gaat dat tussen familieleden, nu met iemand van de andere kant van de wereld. Het had ook iets vervreemdends dat ik daar was, dat ik daar gewoon heen kon reizen. Omgekeerd heeft zij die keuze niet.’
In Bolivia weefde ze smalle banden. Met de traditionele symbolen en patronen die ze daar leerde, maar ook met een eigen toevoeging. ‘Ik heb er teksten bij gebracht. Zinnen die verwijzen naar de relatie die we hadden en de gesprekken over dagelijkse dingen als Wat ga je eten vandaag? Doña Maxima was verbaasd over de letters die ik toevoegde. Dat was voor haar een heel nieuw element.’
Het samen tijd doorbrengen en iets maken zorgde voor verbinding en een blik in het leven van de ander. Dat is voor De Bruin minstens zo interessant, want naast kunstenaar is ze antropoloog, een studie die ze in de zomer van 2024 afrondde. Die interesse in antropologie begon al tijdens haar studie aan de HKU. ‘Vanuit de kunstwereld herkende ik iets in antropologie en nu heb ik het vanuit antropologie ook in de kunst gezien. Het is een manier van werken en kijken naar de wereld: kunstenaars en antropologen kijken met dezelfde open blik en hebben dezelfde manier van onderzoeken.’
Geleid door nieuwsgierigheid
De Bruin werkt als kunstenaar met meerdere technieken, in twee en drie dimensies. Ze zoekt daarbij ook de grenzen van een medium op, bijvoorbeeld door een weefwerk in 3D te maken. Veel van haar werk is abstract, met kleurvlakken en collage technieken en amorfe vormen die over elkaar heen vallen. Net als in de film van Bolivia bestaan veel werken uit fragmenten die samen een sfeer oproepen, zonder een compleet verhaal te vertellen. ’Abstractie is fijn omdat er dan openheid is in wat het kan betekenen’, licht ze toe.
De laatste tijd komt daar geleidelijk wel wat verandering in. ‘Voorheen had ik meer meta onderwerpen zoals de symboliek van handen, maar nu is het meer concreet.’ Tijdens het reizen maakt ze veel tekeningen, van wat ze tegenkomt en op straat ziet. Die wil ze deels weer in een werk gaan gebruiken.
Weven blijft de belangstelling houden. Het is een oud ambacht dat wereldwijd wordt beoefend en dat maakt het een interessant onderwerp. De Bruin: ’Weven is universeel, een essentie van mens zijn.’ Ze wil het zeker nog op meerdere plekken onderzoeken, om te beginnen in Midden-Amerika, waar ze nu tijdelijk woont.
Van jongs af aan had De Bruin al een fascinatie voor het langzame en tactiele aspect van textiel. ‘Mijn moeder maakte altijd zelf haar kleding en is altijd aan het borduren en meerdere mensen in de familie deden dat.’ Zelf was ze ook altijd bezig met maken en koos daarom voor de opleiding tot kunstenaar. ‘Een duidelijk beeld had ik daar niet van, tijdens de opleiding heb ik ontdekt wat het allemaal kan zijn. Een van de docenten, Eliane Bots, was een inspiratie voor de brug tussen kunst en antropologie. Door haar eigen werk, maar ook door te laten zien wat andere kunstenaars maken.’
De reis naar Bolivia heeft het beeld verder verbreed. ‘Kunst is in het westen iets wat in musea hangt. Dat is daar niet zo. Daar kan het ook een draagdoek zijn. Het is functioneel, maar ook symbolisch. Kunst en een gebruiksvoorwerp vallen meer samen.’
De open blik die ze als kunstenaar en antropoloog heeft, zorgt ervoor dat ze zich vrij voelt de wereld te verkennen. Vooraf had ze voor de reis naar Bolivia geen duidelijk idee van hoe het zou verlopen. ‘Ik ben gestart uit nieuwsgierigheid, zonder te weten waar het eindpunt is. Dat is een beetje hoe ik in het leven sta.’ Ook nu in Midden-Amerika weet ze niet wat het eindpunt is. Ze bezocht het continent voor haar studie en keerde toen terug. ‘Voor het eerst is dit een verblijf zonder een einddatum, dat is ook een interessant proces.’
Bekijk meer van Leonie op Instagram en LinkedIn.
Dit interview is geschreven door Marjolein Sponselee in 2024.