De kunstcommissie van het K.F. Hein Fonds nodigde drie makers uit om een schetsontwerp te maken voor een vloerkleed. Bestemming: de werkkamer van het fonds zelf. Het winnende ontwerp van illustrator Samira Charroud is inmiddels vervaardigd in Casablanca, en geïnstalleerd in Utrecht.

Nylon vijver

Op een zonnige middag is het zover. Een vrachtwagentje parkeert achter de Maliebaan in Utrecht. Twee sterke mannen tillen een lange rol uit de wagen, naar de achtertuin van het K.F. Hein Fonds. Plastic verpakkingsmateriaal breekt open, een groot tapijt rolt uit over de tegels. Heldere kleuren vloeien de tuin in en vormen een abstracte vijver van kleur. Er wordt bewonderend gekeken. Er worden foto's gemaakt. En dan wordt de spreekwoordelijke vijver weer opgerold. Twee weken later staan er weer een paar sterke mannen klaar. Dit keer om de zware bureaus in de werkkamer opzij te tillen. Eindelijk kan het tapijt op zijn permanente plek worden uitgerold.

Kans voor abstractie

Dat Samira werd uitgenodigd door de kunstcommissie, is zeker geen toeval. De jonge Utrechtse illustrator studeerde twee jaar geleden af aan de HKU met een serie in het oog springende tapijten. Wandtapijten, welteverstaan, vol kleurrijke symbolische figuren. Hiermee bracht ze haar Marokkaans-Nederlandse identiteit tot uiting, en speelde ze zichzelf in de kijker; óók bij het K.F. Hein Fonds. De uitnodiging beschouwt ze als een mooie kans: ‘Het tapijt mocht drie bij zes meter worden. Véél groter dan mijn eerdere werken. En omdat het een vloerkleed betreft, zag ik de kans schoon om een stuk abstracter te werken dan gewoonlijk.’

Ruimtelijk werk

Het startpunt van Samira’s ontwerp, dat was de plek waar het tapijt uiteindelijk zou eindigen: ‘De werkkamer. Een lichte, vrij witte ruimte met geometrische vormen. Wat me er als eerste opviel waren de grote bureaus waaronder het kleed zou komen te liggen, en de kunst die al in de werkkamer aanwezig was. Vooral Icarus Remains was bepalend; een groot schilderij van kunstenaar Frans Franciscus met twee duikers in een wolk van roze vissen. Maar ook enkele kleinere schilderijen en een sculptuur van een nijlpaard. Toevallig of niet – allemaal hadden ze iets met water van doen. Hierdoor wist ik meteen wat ik wilde maken.’

Vloeiend en vrij

Samira ging heel vrij te werk, vertelt ze. ‘Ik wilde een kleed maken gebaseerd op het thema water, dat qua kleuren aansluit op de kunst in de ruimte. Op die manier zou het dienend worden aan het interieur, maar tegelijkertijd wilde ik niet denken vanuit beperkingen. Het moest ook op zichzelf kunnen werken, los van die omgeving. Toen we het tapijt voor het eerst uitrolden in de tuin van het K.F. Hein Fonds, werd die autonome kwaliteit heel mooi zichtbaar. En ook al is het beeld veel abstracter dan gewoonlijk, het draagt zeker nog mijn handschrift. Water is altijd in beweging, en het wil buiten de kaders treden. Daarom zie je vloeiende vormen, die hier en daar over de randen van het vlak spoelen, en waar weer andere vormen bovenop drijven.’

Made in Morocco

Samira’s heeft de droom om met Berberse vrouwen samen te werken en ambachtelijke producten te maken. ‘Dit vloerkleed was daarvoor veel te groot. Maar ik kende een tapijtmaker in Casablanca die er wél geknipt voor is. Aleptex werkt voor internationale klanten, en heeft moderne machines die grote oppervlaktes aankunnen. Dat is mooi, want de tufttechniek waarmee dit kleed is gemaakt, is heel arbeidsintensief als je het handmatig doet. Je moet dan met een soort pistool de stof door een doek schieten, en dat is echt zwaar werk.’ Het kleed is dus een hightech product, maar het garen is wel handmatig geverfd. ‘En wat bijzonder is: dat garen is helemaal gemaakt van gerecyclede oude visnetten. Dat maakt het verhaal van dit kleed helemaal compleet.’