Fotograaf Ebru Aydin maakte in maart 2025 een bijzondere reis naar Saoedi-Arabië. Een bedevaart die haar niet alleen spiritueel verrijkte, maar ook haar artistieke visie verdiepte. Als moslima met Turkse roots bracht Ebru een bezoek aan Medina, Mekka en de Islamic Arts Biënnale in Jeddah. Een reis die haar confronteerde met tegenslagen, maar ook krachtige inzichten opleverde die ze meeneemt in haar artistieke praktijk.

 

Ebru's reis begon met onverwachte uitdagingen: een gestolen telefoon tijdens de overstap in Istanbul en praktische problemen die ze tijdens de reis ervaarde. Deze tegenslagen dwongen haar tot een onvoorziene digitale detox en complete afhankelijkheid van haar reisgenoten. Wat aanvankelijk stress veroorzaakte, werd uiteindelijk een les in loslaten en vertrouwen.

Ik zie in Nederland weinig islamitische kunst en kunstenaars, dus ik wilde dit juist graag opzoeken in Saudi-Arabië. 

  
Spirituele verdieping in Medina en Mekka

Voor Ebru was dit haar derde bezoek aan Mekka. Ze beschrijft de verschillende sferen in beide heilige steden: de serene rust van Medina tegenover de chaotische drukte van Mekka. In Medina kon ze bidden in de Rawdah (de "tuin van het Paradijs"), wat voor haar een emotionele ervaring was. In Mekka voelde ze, ondanks de overweldigende drukte, de bijzondere betekenis van uitgenodigd zijn door Allah.

De Islamic Arts Biënnale

Een hoogtepunt van Ebru's reis was haar bezoek aan de Islamic Arts Biënnale, waar ze verschillende kunstwerken en installaties ontdekte die haar diep raakten. De biënnale, met als thema 'And All That Is In Between', overtrof al haar verwachtingen. "Ik wist niet zo goed wat ik kon verwachten van de Biënnale, het was ook best afgelegen binnen het vliegveld waar de Biennale zat. Maar ik werd ontzettend welkom geheten en in elke zaal kwamen hosts proactief vertellen over de kunstwerken, wat het heel persoonlijk maakte als bezoeker."  

Mijn doel was om te kijken hoe andere kunstenaars religie gebruiken als inspiratiebron voor hun kunst, om mezelf ook te inspireren als maker. 

De gastvrijheid en toegankelijkheid van de biënnale maakten grote indruk op haar. Ze documenteerde verschillende werken die haar inspireerden:

1. Glass Quran door Asif Khan (foto 1): Een Koran van 604 glazen bladzijden met handvergulde teksten, die reflecteert op de relatie tussen de Koran en licht.
2. On Weaving door EAST Architecture Studio (foto 2 + 3): Een gebedsruimte (musalla) ontworpen met afvalmaterialen van palmbomen, geïnspireerd op regionale weeftradities.
3. Het Groote Mekka-Feest (foto 4): Een film uit 1928 door George Krugers, die Indonesische moslims volgde tijdens hun bedevaart.
4. The Kiswa (foto 5): De zwarte doek die de Kaäba bedekt, die een diepe emotionele reactie bij Ebru opriep.

"Ik zou de Islamic Arts Biennale zeker aanraden aan iedereen die Saudi-Arabië bezoekt, zowel aan moslims als niet-moslims. Deze Biënnale is t/m eind mei en is er over 2 jaar weer, dus houd het in de gaten voor 2027."

Impact op haar kunst

De reis bracht Ebru waardevolle inzichten die zowel haar persoonlijke ontwikkeling als haar artistieke visie beïnvloeden: "Wat ik hieruit meeneem, is dat als je buiten je eigen denkbeelden en referentiekaders kan kijken, dat je dan veel creatiever wordt."
 
Ze reflecteerde op de eenheid en diversiteit binnen de islam, die ze in Mekka zo sterk ervoer, maar die in Nederland vaak gesegmenteerd is langs etnische lijnen. Dit inspireerde haar om meer diversiteit te tonen in haar fotografisch werk. De biënnale confronteerde haar met de vraag waarom moslims niet vaker hun eigen verhalen vertellen, wat haar motiveerde om als fotograaf dicht bij zichzelf te blijven en verhalen te vertellen die haar persoonlijk raken.

Als fotograaf neemt Ebru deze ervaringen mee in haar artistieke praktijk. Ze wil haar geloof en het praktiseren daarvan blijven verbinden met haar kunst. De diversiteit die ze in Mekka ervoer, wil ze weergeven in haar toekomstige fotoproject over deze spirituele reis. De kunstwerken op de biënnale hebben haar geïnspireerd om buiten haar eigen denkkaders te kijken en haar blik te verruimen. Met name de film uit 1928 over de hadj motiveerde haar om als fotograaf verhalen van binnenuit te vertellen, vanuit haar eigen perspectief en beleving.
 
Een bijzonder object dat Ebru meenam van haar reis was een 3D Optiviewer camera. "Ik heb een camera (3D Optiviewer) meegenomen die ik zelf als kind kreeg als cadeau wanneer kennissen uit onze omgeving naar hadj (bedevaart) waren geweest. Dat voelde heel nostalgisch." Dit souvenir vormde een prachtige verbinding tussen haar jeugdherinneringen en haar huidige reis, tussen verleden en heden.

We blijven Ebru volgen en zijn benieuwd hoe deze reis haar toekomstige werk beïnvloedt.

Over Grensverleggers

Met een reisstipendium stelt het K.F. Hein Fonds kunstenaars in staat om grenzen te verleggen en nieuwe inspiratie op te doen. Lees hier meer verhalen van andere Grensverleggers en kunstenaars.