Reisverslag van grensverlegger Frank Koolen
Mei 2025
Utrechtse kunstenaar Frank Koolen heeft dankzij een reisstipendium van het K.F. Hein Fonds een inspiratievolle reis naar Japan gemaakt. In december 2024 dompelde hij zich 16 dagen lang onder in de Japanse cultuur, met bijzondere aandacht voor traditioneel theater en keramiek. "Het was een reis die lang op mijn verlanglijst stond," vertelt hij.
Drie elementen vormden de basis van Franks reis: traditioneel Japans theater, keramiek en de alledaagse cultuur. In Tokyo bezocht hij twee Kabuki-voorstellingen, waar hij onder de indruk was van de theatrale conventies en het respectvolle publiek. "Het 4 uur durende spektakel liet het publiek hard lachen en juichen, en was ondanks de taalbarrière goed te volgen dankzij de expressieve aard."
In diverse musea en tentoonstellingen verdiepte Frank zich in de Japanse keramiektraditie. Over de Japanse kunsttraditie merkt Frank op: "De omgang met materiaal is in Japan zo diep verankerd dat het meer is dan het maken van objecten. Het kent spirituele en filosofische betekenislagen." Een hoogtepunt was de tentoonstelling 'Modern Images of Ancient Clay Figures' in het MOMA Tokyo.
De omgang en het respect voor materialen is in Japan zo diep verankerd, gaat zo ver terug en is zo verweven met de cultuur dat het meer is dan het maken van objecten.
Daarnaast maakte zijn bezoek aan 'Tower of the Sun' van kunstenaar Taro Okamoto in Osaka, een zeventig meter hoge toren met een totaalinstallatie over de evolutie van het leven, veel indruk. En het kunsteiland Naoshima vond Koolen magisch.
Een ontroerend moment vond Frank in het alledaagse: "Een kind stond met een rood blaadje in zijn hand, in de zon. Hij draaide het blaadje rond als een carrousel. Dat moment, waarin een kind met verbazing naar een blaadje keek, symboliseerde voor mij wat ik in Japan ervoer."
De reis gaf Frank een belangrijk inzicht voor zijn eigen kunstpraktijk: "Ik merkte dat ik veel meer rust moet inbouwen in mijn projecten. Die vertraging is nodig om nieuwe stappen te kunnen zetten."
Frank keerde terug met een verzameling van dertig verschillende Japanse bladeren en een klein terracottabeeldje uit een ballenautomaat. "Als ik deze haniwan uit mijn zak haal, voel ik een klein beetje wat ik daar heb beleefd."
1. Osaka
2. Naoshima Art Island
3. Kyoto
4. Tower of the Sun van Taro Okamoto in Osaka - Frank met kunstenaar Morgan Betz (rechts)
5. FEBO in Tokyo
6. Tweedehands boekenwinkels in de wijk Jimbocho, Tokyo
7. Oud papier op straat in Tokyo
8. Klein terracottabeeldje haniwan
9. 200 jaar oude keramiek - tentoonstelling MOMA Tokyo
10. Maskerwinkel in Tokyo
We blijven Frank volgen en zijn benieuwd hoe deze reis zijn toekomstige werk beïnvloedt.
Over Grensverleggers
Met een reisstipendium stelt het K.F. Hein Fonds kunstenaars in staat om grenzen te verleggen en nieuwe inspiratie op te doen. Lees hier meer verhalen van andere Grensverleggers en kunstenaars.