Jinxiao Zhou: Erbij horen
Mei 2025
Het werk van Jinxiao Zhou is een voortdurende zoektocht naar verbinding. Met zichzelf, met de omgeving en met het moment. Ook anderen neemt hij mee op deze reis.
'Belonging’ is voor Zhou zowel een onderwerp in zijn werk als iets waar hij zelf naar op zoek is. Erbij horen. Thuis zijn. Zijn persoonlijke geschiedenis maakt dat tot een interessant thema in zijn werk. Tegelijk heeft het een veel bredere, universele lading, want in de snelheid van de moderne samenleving is verbondenheid soms ver te zoeken.
Jinxiao Zhou (1990) groeide op in China en kwam in 2018 naar Nederland om te studeren aan de HKU. Hij behaalde een master Fine Art en studeerde af met een lecture performance waarin hij een brief voorleest aan zichzelf die gaat over het zoeken naar je plek in de wereld. Jezelf kunnen zijn, en wat is dat eigenlijk identiteit? Tijdens het voordragen werd hij af en toe onderbroken door een eerder opgenomen video van zichzelf en beelden met beelden van parades, liedjes en andere zaken. Alsof een ander stukje van zijn ego de gedachten over identiteit en de grens tussen het zelf en de wereld bruut verstoort. De minder rationele aspecten van zijn ‘ik’ willen zich duidelijk ook even laten gelden.
Ontheemd zijn
Zhou voelde zich niet direct thuis in Nederland en ook in de kunstwereld blijkt het lastig in te burgeren. Het meest mist hij het gevoel onderdeel te zijn van een community, iets wat hij wel vond in een recent verblijf in Jordanië. ‘We verbleven met ruim twintig kunstenaar van de zuidelijk halfrond in een artist-in-residence in de woestijn en de stad Amman, waar we te gast waren bij MMAG foundation. We hadden een gezamenlijke keuken waar we elkaar troffen. We wisselden ideeën uit, hielpen elkaar, leenden gereedschappen uit. Dat ging allemaal vanzelf omdat we elkaar elke dag in die keuken tegenkwamen.’
Het ontheemd zijn werd een thema in zijn werk. Bij De Voorkamer in Utrecht organiseerde hij in 2023 een workshop over ‘Belonging’: thuis zijn en erbij horen.
Met de deelnemers - alle met een niet Nederlandse achtergrond - deed hij een project van twee maanden waarbij ze het thema onderzochten en op het eind een brief schreven. De brieven geven de migranten een stem zegt Zhou: ‘Hun stem wordt niet vaak gehoord.’
Het moderne leven
Het gevoel op drift te zijn gaat niet alleen over zijn persoonlijke situatie, maar ook over hoe het moderne leven voelt. Zhou haalt het werk van de filosoof Zygmunt Bauman aan, die in Liquid Modernity schrijft over de snelheid waarmee het leven verandert, het is vluchtig en er zijn steeds minder stabiele fundamenten. Zhou: ‘Dit is het dilemma van leven in deze tijd: rijkdom in spullen maar armoe in geestelijke zin.’
In zijn kunst zoekt hij de confrontatie met dit probleem. Het liefst in samenwerking met andere kunstenaars en met community art, om daarin een veilige plek te creëren om te verbinden. Ofwel: om even niet alleen op productiviteit en bezit gericht te zijn.
Hij zou meer workshops voor migranten willen organiseren en een boekje maken van de brieven die zij daarbij schrijven. Om zo een archief op te bouwen van hun stem.
Zo heeft zijn werk in bredere zin een doel. Niet alleen voor hemzelf, ook lotgenoten probeert hij verder te helpen. Hij is actief in de internationale groep Pan-European Rainbow Chinese, een collectief van activisten, academici, kunstenaars en professionals uit de Chinese diaspora die opkomt voor LHBTIQ+ rechten in Europa en Oost Azië. Op een tweejaarlijkse bijeenkomst van de groep in Praag kon hij zijn werk laten zien en kreeg daarvoor van het K.F. Hein Fonds een reisstipendium.
Het vinden - en krijgen - van een plek in de (moderne) wereld, je thuis voelen en de zoektocht die elk mens daarin maakt is zo steeds een motor voor nieuwe projecten en performances.
Volg Jinxiao Zhou op Instagram.
Dit interview is geschreven door Marjolein Sponselee in 2024.