Transitie is in 2018 een belangrijk woord voor Aafke Bouman (1994). Niet alleen als thema in de illustraties die ze in die tijd maakt, maar ook voor haar persoonlijk. Dat jaar markeert namelijk haar ontwikkeling van student aan de kunstacademie tot zelfstandig illustrator. Bouman studeerde in 2017 af aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht en werd op basis van haar afstudeerwerk geselecteerd voor het Kunstparticipatieproject van het K.F. Hein Fonds. ‘Het was fijn om direct na mijn afstuderen uit te kunnen kijken naar een groot project’, zegt ze. ‘Bij studiegenoten zag ik dat het niet makkelijk is om vanuit de academie het werkveld te betreden. Ik ben blij dat ik meteen iets had om mee aan de slag te gaan’.

Het Kunstparticipatieproject is een initiatief van het K.F. Hein Fonds. Jaarlijks selecteert de kunstcommissie een eindexamenkandidaat van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht om een project uit te voeren met een maatschappelijke instelling in de provincie Utrecht. Doel is om een jonge kunstenaar een eerste professionele opdracht te geven en om de bewoners van de maatschappelijke instelling te betrekken bij een kunstproject. 

Voor haar opdracht werd Bouman gekoppeld aan ’t Groene Sticht: een inclusieve buurt in het Utrechtse Leidsche Rijn waar kansarmen en kansrijken dicht bij elkaar wonen. Het woonerf van het ’t Groene Sticht bestaat uit een kringloopwinkel van Emmaus, een restaurant van Reinaerde, opvang van de Tussenvoorziening en diverse koop- en huurwoningen. Voormalig dak- en thuislozen krijgen er de kans zich te ontwikkelen en hun plek in de maatschappij te hervinden. Aafke Bouman logeerde enkele dagen op locatie en leerde in gesprekken de bewoners en hun verhalen goed kennen. Het waren de vele persoonlijke verhalen van transitie die Bouman met haar werk zichtbaar wilde maken en naar buiten wilde brengen. 

De woorden, herinneringen en toekomstdromen die de bewoners haar toevertrouwden, kregen uiteindelijk vorm op grote beschilderde panelen die Bouman bevestigde aan het hekwerk rond de winkel van Emmaus. In abstracte vormen en uitgesproken kleuren toont Bouman onder meer trappen, bomen, wegen en mensfiguren. Veel beeldelementen zijn herkenbaar, maar toch niet altijd direct te duiden. Het is kenmerkend voor het werk van Bouman, waarin zij fictie en realiteit met elkaar verweeft. ‘Ik wil het onzichtbare zichtbaar maken door middel van illustratie’, zegt ze. ‘Daarvoor maak ik vaak gebruik van beeldrijm en voeg verschillende beeldende elementen samen tot een verhaal’.

Het werken op de grote schaal die nodig was voor het illustreren van de panelen heeft haar werk veranderd, vertelt Bouman. ‘Vóór dit project was mijn werk erg gedetailleerd en gebruikte ik vooral collagetechnieken. Door het Kunstparticipatieproject werd ik gedwongen om letterlijk groter te denken. Ik ben toen meer abstract en met kleurvlakken gaan werken. Dat doe ik nu nog steeds. Het project heeft me een nieuwe kijk op mijn eigen werk gegeven. Bovendien is mijn zelfvertrouwen gegroeid door de ervaring van het succesvol uitvoeren van zo’n groot project. De begeleiding die ik daarbij kreeg heeft me geholpen om na mijn afstuderen zelfstandig verder te kunnen. Inmiddels maak ik illustraties voor meerdere opdrachtgevers’.

Een opdracht op zo’n grote schaal zou ze zeker nog eens willen doen, zegt Bouman. ‘Wat ik mooi vind aan mijn werk voor ’t Groene Sticht is dat het door de grootte ook op afstand erg goed werkt en mensen het vanaf de straat kunnen bekijken. In de toekomst zou ik die relatie met de openbare ruimte graag verder onderzoeken en mijn eigen textiel ontwerpen. Het lijkt me geweldig om mensen in mijn ontwerpen over straat te zien lopen’.

Aafke Bouman voerde in 2018 het Kunstparticipatieproject uit. Dit interview is geschreven door Merle Smeets in 2020.