Het K.F. Hein Fonds Monumenten begon op het Domplein met het aankopen van historische panden. Toen het in 1996 werd opgericht had men nog geen concreet gebouw in gedachten, maar al snel bleek het net geopende bezoekerscentrum RonDom op Domplein 9 ondersteuning te zoeken voor een herinrichting. K.F. Hein Fonds Monumenten besloot het gebouw toen samen met het naastgelegen Domplein 10 te kopen, en in 1998 kon het vernieuwde RonDom worden geopend. Kort daarna werden twee buurpanden gekocht in de toen nog vervallen Maartenshof.

In de Middeleeuwen stond het Domplein vol met kerken (Dom, Sint-Salvator en Heilig Kruiskapel) en bij elke kerk hoorde een immuniteit: een ommuurd terrein waar (invloed)rijke geestelijken woonden, kanunniken genoemd. De huizen op Domplein 9-12 vinden hun oorsprong in deze zogenaamde claustrale huizen. Sommige fundamenten en muurdelen dateren uit de 13e eeuw. Er zijn zelfs nog oudere muurresten aanwezig: uit de Romeinse tijd. De voorste gedeeltes van de huizen zijn nieuwer; zo kreeg het ondiepe pand Domplein 10 eind zeventiende eeuw z'n huidige vorm. Dat gebeurde waarschijnlijk na de verwoesting die de storm van 1674 op het Domplein had aangericht.

Utrecht Informatie Centrum

Domplein 8-10 in 1924. Foto: E.A. Van Blitz en Zn / Het Utrechts Archief

Domplein 9, de entree van wat nu VVV Utrecht Informatie Centrum heet, is nog maar een eeuw oud. Samen met Domplein 8 werd het in 1909 door architect J.J. Lambeek ontworpen als dubbel pakhuis met bovenwoningen en plat dak. In de twintigste eeuw was het pand onder meer in het bezit van letterzetterij W. Groot, die ook de bovenwoningen verhuurde. Nog steeds worden deze particulier bewoond. Het gebouw loopt links door achter Domplein 10. Na de aankoop door K.F. Hein werden beide panden binnendoor verbonden. In de zo ontstane ruime 'winkel' koopt men nu kaartjes voor de Domtoren, krijgt toeristische informatie of vindt er typisch Utrechtse souvenirs. Het kan er soms flink druk zijn, net als op de terrassen op het Domplein, terwijl letterlijk om de hoek een kleine stille oase ligt.

Domplein 9-10 in 2017. Foto: Arjan den Boer

VVV Utrecht Informatie Centrum. Foto: Arjan den Boer

De blinde zijmuur van Domplein 10 grenst aan de Maartenshof, waar de panden Domplein 11-15 staan. Dit goedverstopte pleintje was oorspronkelijk het voorerf van de claustrale huizen van de Domkanunniken, die er tot in de zeventiende eeuw woonden. Deze stenen huizen waren deels gebouwd op de plek van het keizerlijk paleis Lofen, dat bij een grote stadsbrand in 1253 verloren ging. De in 1512 voor het eerst genoemde steeg naar de Vismarkt, die er nog steeds is, diende om vanaf het kapittelterrein in de burgerlijke stad te komen.

Maartenshof

De huizen in het hofje stonden er eind twintigste eeuw sterk vervallen bij. 'Een rotte kies', aldus H.J. Jurriens, toenmalig voorzitter van K.F. Hein Fonds Monumenten. 'Wij hebben in 1999 samen met de Utrechtse Maatschappij tot Stadsherstel de vijf panden annex atelierruimte verworven. De nummers 11 en 12 zijn eigendom van K.F. Hein, de overige drie van de UMS. Er zitten vooral particuliere huurders in. Op zich paste dit niet zo bij onze doelstelling, maar we vonden het belangrijk voor het Domplein. Als je nu het pleintje opwandelt, waar sinds 2002 ook nog een prachtig beeldhouwwerk staat, dan is het echt een mooie plek geworden.'

Maartenshof met kunstwerk Erica van Seeters. Foto: Arjan den Boer

Het kunstwerk Een plek om te delen van Erica van Seeters is gemaakt in opdracht van het K.F. Hein Fonds en vertelt het verhaal van Sint Maarten, Utrechts beschermheilige. De grillige vormen van zijn afgescheurde mantel — die hij met een bedelaar deelde — vormden het uitgangspunt. De drie elementen in drie soorten graniet zijn van boven glanzend gepolijst, zodat de Domtoren erin weerspiegelt. Dat is althans zichtbaar op de twee laagste, die ook als zitelement kunnen dienen. De hoge witte zuil wijst naar de hemel.

Dit artikel werd geschreven door Arjan den Boer en verscheen in augustus 2017 in DUIC in de bijlage De panden van het K.F. Hein Fonds Monumenten.