Het K.F. Hein Fonds Studie en Individuele Noden bestaat dit jaar twintig jaar. Om dit te vieren organiseerde het fonds donderdag 28 mei 2015 in het Louis Hartlooper Complex in Utrecht het symposium Participatiesamenleving: voor iedereen?. Met het symposium, geopend door wethouder Margriet Jongerius, sneed het fonds een actueel, maatschappelijk thema aan, namelijk de positie van kwetsbare mensen in de participatiesamenleving. Hoe houden zij zich staande in een samenleving die gericht is op zelfredzaamheid, netwerken en eigen kracht en verantwoordelijkheid? Dat het een thema is dat leeft, bleek uit de grote opkomst van tweehonderd hulpverleners, ervaringsdeskundigen, beleidsmedewerkers, adviseurs en collegafondsen.

Verschillende lezingen belichtten het thema vanuit de praktijk, wetenschap en lokale overheid. Zo vertelde Suzanna Jansen, auteur van de bestseller Het pauperparadijs, aan de hand van haar eigen familiegeschiedenis in de roemruchte bedelaarskoloniën van Veenhuizen, over 200 jaar armoede en de schaamte en stigma's die hier (nog steeds) achter schuil gaan. Femmianne Bredewold, post-doctoraal onderzoeker aan de Universiteit van Humanistiek, stelde in haar lezing een aantal misstanden aan de kaak die er bestaan over contacten tussen mensen met een verstandelijke en/of psychische beperking en buurtbewoners. 'Contact is niet altijd hetzelfde, maar afhankelijk van de relatie die je met iemand hebt'. Ook geeft ze aan dat niet alleen aandacht voor cliënten belangrijk is, maar ook net zo veel aandacht voor het netwerk eromheen van belang is.

Linde Baaijens en Suzan Tolsma van het Utrechtse STUT Theater verzorgden een theatraal intermezzo, toegespitst op het thema. Met een aangrijpend verhaal en lied over een bejaarde bewoonster van verzorgingstehuis Huis aan de Vecht lieten zij het publiek voelen hoe het is om een kwetsbare, eenzame oudere te zijn. Naar aanleiding van persoonlijke gesprekken die Linde en Suzan in Huis aan de Vecht voeren met eenzame, kwetsbare ouderen, maken zij een persoonlijk, theatraal cadeau dat ze één op één teruggeven aan de ouderen om ze in het zonnetje te zetten en de aandacht te geven die ze zo verdienen.

Afsluitend zocht een panel van Utrechtse professionals en een ervaringsdeskundige aan de hand van stellingen, samen met het publiek, naar praktische handvatten om de meer kwetsbare groepen vanuit eigen kracht en gelijkwaardigheid te betrekken bij de samenleving. Deze middag bleek dat er nog steeds veel schaamte heerst onder mensen met een kwetsbaarheid (bijv. schulden, psychische of lichamelijke beperking, eenzaamheid etc.) en dat er nog veel stigma's zijn om te doorbreken. Daarom werd er opgeroepen om vooral hulp te durven vragen en van je te laten horen. Daarnaast is het van belang dat hulpverleners en buurtbewoners aandacht hebben, luisteren en in de buurt zijn. Ook ervaringsdeskundigen hebben een grote rol in het signaleren en verwijzen naar hulpverlening. Uiteindelijk wil iedereen het gevoel hebben erbij te horen en er te mogen zijn. Wederkerigheid was een term die meerdere malen voorbij kwam. Vrijwilligerswerk kan hier een eerste stap in zijn, maar er werd ook een pleidooi gehouden voor een grotere arbeidsmarkt voor mensen met een beperking en voor een basisinkomen.
Het K.F. Hein Fonds Studie en Individuele Noden kijkt terug op een vruchtbare middag en sloot af met een borrel waarbij nog een tijdje over het onderwerp is nagepraat.

Voor de gelegenheid is een film over 20 jaar K.F. Hein Fonds Studie en Individuele noden gemaakt.

Fotografie: Rob Stam