Kunstparticipatieproject - Blog #2 Sarah McLacken Blog
Maart 2021
Sinds mijn eerste blog in december is er veel gebeurd. Ik voelde me direct aangetrokken tot de relatie tussen dokters en patiënten en alles wat daarmee te maken heeft. Over dit onderwerp was gelukkig erg veel informatie beschikbaar. Ik heb studenten, professors en medewerkers van het UMC Utrecht uitgenodigd voor online meetings waar de verschillende aspecten van mijn onderzoek, zoals kleur, kleding, taal en de ontwikkelingen als ook de restricties op dit gebied, aan de orde zijn gekomen. Dit was de beste manier voor mij om ideeën op te doen en ervaringen uit te wisselen, rekening houdend met de geldende Covid-19 restricties.
Hierbij heb ik ook van de gelegenheid gebruik gemaakt om te vertellen over onder andere Kevin Osepa en Andrea Fraser die ik zelf zie als belangrijke inspiratiebronnen. Het was geweldig om met studenten over kunst te praten en om op deze manier elkaar beter te leren kennen. Dit gaf me een beter beeld van de vragen, benodigdheden en obstakels waar studenten (en niet alleen medische studenten) mee worstelen. Moeilijke vragen die hierbij bijvoorbeeld gesteld moeten worden zijn: Hoe kan een dokter een goede relatie met een patiënt tot stand brengen terwijl hij tegelijkertijd professioneel blijft en zichzelf emotioneel beschermt? Hoe is het voor een dokter mogelijk om dit te doen tijdens gesprekken met een tijdslimiet van 10 minuten?
Door het stellen en bespreken van zulke vragen heb ik de nodige quotes, nieuwe vragen en reacties verzameld. Daarnaast ben ik ook bezig geweest met het verzamelen van medische materialen uit het UMC. Dit leidde tot een collectie waarmee ik kon experimenteren in mijn studio, onder andere door het creëren van een collage aan de muur, wat mijn onderzoek meer richting heeft gegeven. De verdere invulling van deze gekozen richting zal het uiteindelijke kunstwerk gaan bepalen.
Collagewand in Sarah's studioIk heb het geluk gehad dat ik medische kleding, die anders bij het afval terecht zou zijn gekomen, kon verzamelen om mee te experimenteren. Het experimenteren met medische uniformen (onder andere door stukken te verwijderen en nieuwe materialen toe te voegen) stond daarbij symbool voor de problemen waar medische professionals mee te maken krijgen en de positie waar zij zich in bevinden. Ik heb hierbij geen concrete oplossingen gevonden, maar het is wel duidelijk geworden dat het voeren van discussies en het besteden van tijd voor reflectie bij kan dragen aan het beter omgaan met de gestelde problematiek.
Door tijd vrij te maken voor reflectie en het voeren van discussies zal er meer aandacht komen voor de relatie tussen dokter en patiënt. De (emotionele) gezondheid van medici vormt hierbij uiteraard een belangrijk aspect. Vandaar ook dat ik nog steeds zo lang als het project duurt, zou willen blijven communiceren met vrijwillige participanten. Ik heb een serie van online open studio momenten geboekt die door iedereen bezocht kunnen worden om updates te krijgen over het project, ideeën over het kunstwerk uit te wisselen en om gesprekken te voeren over de relatie tussen dokter en patiënt (of gerelateerde onderwerpen). De open studio momenten zijn daarmee een uitnodiging om deel uit te maken van de totstandkoming van het kunstwerk terwijl ik aan het werk zal zijn.
Sarah werkt aan een schets
Interieur A.A. Hijmans van den Berghgebouw Foto: Sarah McLacken
Het kunstwerk wordt geplaatst in het A.A. Hijmans van den Berghgebouw dat op zich al een hele interessante plek is. Door het gebouw met het menselijk lichaam te vergelijken kun je de rode trap als slagaders zien en de grote glazen muren als longen. Om hierop voort te borduren wil ik graag nog een orgaan toevoegen. In het Engels kan het woord "organ" worden gebruikt om te verwijzen naar een orgaan maar het kan ook om een muziekinstrument gaan (orgel). Tijdens een interessante discussie met medische studenten gaven zij aan hoe belangrijk muziek kan zijn en hoe dit kan zorgen voor verbondenheid tussen mensen. Dit heeft mij geïnspireerd om te onderzoeken of muziek een rol van betekenis zou kunnen spelen in het kunstwerk en of daarbij de dubbele betekenis van "organ" op enige manier naar voren zou kunnen komen. Dit zou een interessante manier kunnen zijn om een referentie naar muziek te maken die een connectie legt met de organen van het menselijk lichaam. Visueel gezien zouden bijvoorbeeld de pijpen van een (kerk)orgel ook aders kunnen vormen of andere buizen uit het lichaam. Het menselijke orgaan dat ik graag aan het Hijmans van den Berghgebouw wil toevoegen zal tegelijkertijd een orgel zijn of een kunstwerk dat op dit idee geïnspireerd is.
Tijdens een andere interessante discussie met studenten van het UMC vertelde iemand over een vergelijking waarbij de dokter van staal is en de patiënt van glas. Hierbij werd ook aangegeven dat deze relatie ook op een omgekeerde manier waar kan zijn, vandaar dat de conclusie was dat zowel patiënten als dokters gemaakt zijn van glas en staal. Staal staat hierbij gelijk aan kracht en glas staat gelijk aan fragiliteit. Dit vond ik een erg mooie manier om de relatie tussen dokter en patiënt en deze beide posities om te zetten naar materialen. Daarbij kan het juist ook de bedoeling zijn om gangbare misconcepties en stereotypes bloot te leggen. Vandaar dat ik besloten heb om te gaan werken met metaaldraad, lichte medische stoffen en om weven en naaien als technieken te gebruiken die de dualiteit tussen de dokter en patiënt kunnen weergeven.
Het gebruik van deze technieken en materialen in combinatie met een kerkorgel/ menselijk orgaan zijn tot nu toe de uitkomsten van mijn artistieke onderzoek. Dit onderzoek zal ik verder voortzetten en in mijn studio uitwerken tot het uiteindelijke kunstwerk voor het Hijmans van den Berghgebouw.
Sarah experimenteert met metaaldraad in haar studio
Fotografie: Arthur Martin