Het kunstwerk ligt op een heuvel in het Duitse plaatsje Obermarsberg. Klinkt misschien willekeurig, maar dat is het niet. Hein kocht namelijk ooit voor zijn familie het oude klooster dat op de heuvel staat, met daaromheen een groot park. ‘Hij wilde zijn familie een vaste plek geven om samen te komen’, vertelt Tamar Frank. ‘De familie gebruikt het nog steeds als vakantieverblijf. Iemand van hen vertelde me dat als deze plek er niet was geweest, de familieleden zeker uit elkaar waren gegroeid.’

Oompje

Nadat Frank de vraag van het K.F. Hein Fonds kreeg om het kunstwerk te maken, stapte ze in de auto naar Obermarsberg. ‘Ik wilde de plek eerst ervaren voordat ik een schets ging maken. Het was februari en er lag sneeuw. Een prachtige plek, het was net een sprookje. Ik kon er ook een familielid spreken, Gudrun heette ze. Zelf had ze Hein nooit gekend, maar haar moeder wel. Ze vertelde me hoe belangrijk Karl Friedrich nog steeds voor de familie is en dat ze hem allemaal liefkozend ‘Öhme’ noemen – dat betekent zoiets als oompje. Hij heeft een speciale plek binnen de familie en dat zie je ook terug in de inrichting van het klooster. Er hangen oude foto’s van hem en een stamboom aan de muur. Zo is hij er altijd bij.’

Mausoleum

Tijdens haar bezoek in Obermarsberg merkte Frank ook iets geks op. ‘Op het landgoed is een familiemausoleum. Alle familieleden zijn daar begraven, behalve K.F. Hein. Hij is in de Tweede Wereldoorlog in Nederland gestorven en omdat hij de Nederlandse identiteit had aangenomen, werd hij in zijn woonplaats Bilthoven begraven. Hij heeft dit landgoed dus aan zijn familie geschonken, maar ligt als enige niet in het mausoleum. Dat vond ik wel apart.’

Eenmaal thuis, sloeg Frank aan het schetsen. ‘Vooral het koosnaampje bleef me bij. Ik zag de vorm van de Ö voor me: een perfecte cirkel en twee stippen. Daar wilde ik iets mee doen. Dat het een kunstwerk voor buiten zou worden, was ook meteen duidelijk. Ik koos om het kunstwerk in de tuin te plaatsen, vanwege de sprookjesachtige omgeving. Zo kon ik het kunstwerk verweven met het landschap. Door een geul uit te graven, kon ik de O zelfs iets laten verzinken. Zo is K.F. Hein symbolisch toch een beetje teruggebracht naar de plek waar zijn familie bijeenkomt. De puntjes van de umlaut staan op palen van 1.80 meter hoog. Die zweven boven het kunstwerk en maken dat je vanuit elke hoek het kunstwerk anders beleeft.’

Onthulling

Na maanden voorbereiding werd de lichtinstallatie in juni op het landgoed onthuld. Vlak voor het grote feest ter ere van de 150e geboortedag van K.F. Hein. ‘Iedereen was er, van het jongste familielid van 9 maanden tot het oudste van 86 jaar. Terwijl ik het werk samen met de technici installeerde, kwamen de eerste familieleden al aan. Dat ze een kunstwerk zouden krijgen, wisten ze wel. Maar hoe het eruit zou komen te zien was nog een verrassing. Ze waren dus erg nieuwsgierig en hingen uit het raam om het te kunnen zien ontstaan. Aan het einde van de middag heeft de familie gezamenlijk het kunstwerk ‘onthuld’ en heb ik de inhoudelijke betekenis toegelicht. Ik vond het spannend hoe ze daar op zouden reageren, dus ik was best zenuwachtig. Gelukkig was de hele familie enthousiast. Meteen nadat het kunstwerk verlicht was, gingen de kinderen eromheen rennen en erin spelen. Dat was voor mij wel een teken dat het geslaagd was.’

Licht

Ook als er geen familie op het landgoed is, blijft het kunstwerk branden. ‘Het staat er dan best eenzaam. Maar dat maakt niet uit, want het kunstwerk zelf leeft. Ook als niemand het ziet. Zo is K.F. Hein altijd een beetje aanwezig op het landgoed in Obermarsberg.’

Kunstenares Tamar Frank (1974) woont in Hilversum en heeft daar ook haar atelier. Lichtkunst is haar vak, ze werkt over de hele wereld. ‘Wat ik zo mooi vind aan licht, is dat het alles beïnvloedt. Ik kan een ruimte overnemen en naar mijn hand zetten, zodat mensen iets bijzonders beleven.’