De emigratie generatie is een organisatie die kinderen verbindt met ouderen die naar Nederland zijn geëmigreerd. Uit alle hoeken van de wereld. Hun ontmoetingen leveren waardevolle indrukken op, die sinds kort zelfs als musical tot uiting komen.

Saskia Derks startte De emigratie generatie samen met de Surinaams Hindoestaanse ouderenorganisatie Stichting Asha. Saskia: ‘Kinderen tussen tien en veertien jaar geven we gastlessen over migratie, vooroordelen en de Utrechtse geschiedenis. En we bereiden ze voor op een interview. Met een opa of oma van een leerling uit de groep, of gewoon met iemand uit de buurt die zijn migratieverhaal wil delen. De verhalen, gedichten en tekeningen die de kinderen daarna maken, worden gebundeld in een verhalenkoffer. Die presenteren ze weer aan de oudere.’

Erkenning en herkenning

‘De emigratie generatie heeft al tot zoveel mooie dingen geleid’, vertelt Saskia met voldoening. ‘De erkenning die ouderen voelen, als ze hun migratiegeschiedenis kunnen delen. En de hérkenning die de jongeren op hun beurt ervaren. Van eigen familieverhalen, en van thema’s die in ieders leven spelen. Veel kinderen met een migratie-achtergrond vertellen op school maar weinig over hun afkomst. Als we die verbinding leggen, zien we kinderen – én ouderen –groeien. Ze inspireren elkaar en voelen trots voor hun verhalen.

De parallellen van vertellen

Elle van der Rijt is cultuurcoach in Overvecht. Toen ze nieuwe mogelijkheden zocht om de digitale en theatrale doelen binnen het onderwijs te behalen, ging ze met De emigratie generatie om de tafel. Elle: ‘Op digitaal vlak leren we kinderen allerlei media skills. Hoe je muziek, filmpjes of presentaties maakt bijvoorbeeld. En hoe je een script schrijft en je je publiek weet te raken. Bij theater gaat het ook over hoe je jezelf presenteert, maar dan op het podium. Wat heb je te vertellen, en hoe dat je dat? Daarin ligt een mooie parallel met De emigratie generatie: verhalen vertellen.’

The sound of …emigratie

Digitaal, theatraal en ontmoetingen met migrantenouderen. In het programma dat ze samen ontwikkelden komt het allemaal samen. Saskia: ‘Met als hoogtepunt: de eindmusical! Een vrije, eclectische vorm met volop ruimte om veel te vertellen. Met steun van het K.F. Hein Fonds startten we een pilot bij twee Utrechtse scholen: Cleophas en De Schakel.’ Elle: ‘We bedachten een werkwijze; een soort formule om het concept uit te rollen, en begonnen voorspoedig met twee enthousiaste groepen. …En toen kwam corona. Lessen, interviews met ouderen, repetities – alles moest opeens digitaal. Iets wat de scholen en leerlingen natuurlijk eerst in de volle breedte moesten uitvogelen.’

Plan B en plan C (van corona)

‘Na de verhalen van opa’s en oma’s opgetekend te hebben, besloot Cleophas om zelfstandig verder te werken met onze methode, en er actualiteiten als Covid-19 en black lives matter in te verwerken. Ook heel cool natuurlijk! De Schakel wilde wel volgens plan verder. Alle interviews met ouderen digitaal – stel je voor.’ Saskia: ‘De Spaanse opa Vincent bijvoorbeeld, wilde ab-so-luut niet digi-bellen. Maar hij wilde wél heel graag meedoen. Met hulp van de Molukse oma Jo kwam de digitale verbinding toch tot stand. Waardoor de kinderen zijn mooie verhalen te horen kregen, en opa Vincent over zijn digitale drempel heen is.’

Vuursprong

Elle: ‘Na enorm veel “digitale inspanning” mag het resultaat er zijn: een prachtige musical, waarin er via een tijdmachine sprongen tussen de generaties gemaakt worden. Vertelt een oudere over een brand die hij heeft meegemaakt, dan vormt iets met vuur in de scène de aanleiding voor een tijdssprong. Heel mooi bedacht. De Muziekroute, een gezelschap uit de wijk die kinderen in no-time leert om zelf muziek te maken, hielp om er ook een muzikaal spektakel van te maken. Essentieel bij een musical natuurlijk.’

Saskia: ‘De musical is uiteindelijk live uitgevoerd, zonder publiek. Maar alles is gefilmd, zodat iedereen er toch van kan genieten. Ondanks alles werd de pilot dus toch nog een succes.’ Elle: ‘We gaan er dus mee door! En hopelijk snel weer in levende lijve en voor volle zalen. Want dat is wel zo leuk.’

Meer weten over dit onderwerp? Ga dan naar De emigratie generatie.