Frances Rompas reist in september 2022 met het K.F. Hein Reisstipendium naar Indonesië om te onderzoeken of zij door terug te gaan naar 'het moederland' de connectie met haar voorouderlijke Tontemboanstam weer kan vinden. Ze wil het landschap voelen en grijpen in beeld; een naaktportret maken van het landschap. Haar ervaringen deelt ze in een aantal blogs op onze website.

Blog #1 - Vertrekpunt

Op het moment van schrijven ben ik onderweg naar de plek waar mijn achternaam vandaan komt. Ik kon alleen maar dromen waar dat was. Hoe het eruit zag? Dat wist ik als kind van de grote reclame banners achter de stelling met meer dan 60 soorten sambal. Schoolvakanties lang droomde ik als kind over die wereld, terwijl ik achter de koeltoonbank in de toko van mijn ouders zakken geurige kruiden in kleinere bakjes afwoog. Toko Indomas - de kruidenierswinkel van de Indische jongen in een buitenwijk van een Overijsselse stad. Met grote verhalen van een ver exotisch oord, verkocht papa er enorme balen rijst.

Autoriteit op Alternatieve Authenticiteit

Waarom maak ik, en wat heb ik te vertellen? Het is belangrijk te weten wie je echt bent als kunstenaar. De zoektocht naar echt authentieke kunst begint tenslotte bij de maker. Dus breek ik mijn eigen identiteit open en graaf ik nu diep naar wat mijn afkomst te vertellen heeft. 

De stenen westerse geschiedenis doorbreken
als de klinkers van de straten,
kinderkoppen, de binnensteden,
middeleeuwse stegen,
uiteen gedrukt door dorstige wortels.

Mijn wortels mogen door.

Wat ligt er onder de klinkers?
Waar ligt mijn grond.
Hoe proeft mijn bloed
Hoe ruikt het land
Het landschap van mijn geschiedenis.

 

Mijn medium als kunstenares is film en video. Verhalen vertellen. Meer maternalistisch, vanuit een niet-lineair perspectief. Vaak hyper-persoonlijk. Ik gebruik mijn eigen anekdotes om moeilijke maatschappelijke problemen mee te schalen. Als kunstenares van gemengd Indonesisch/Oostblok komaf is het essentieel om ook de thematiek van ontheemd zijn uit te diepen, er een artistieke benadering in te vinden en als een spiegel terug te werpen op de samenleving.

 
Maar het gaat verder dan dat

Bloot? Eerlijk? Echt? Dat is het landschap. Dat is wat generaties gemeen hebben. De voorouders, en de nog te komen generaties. We zijn zo ver verwijderd van elkaar. Ik wil ons daar brengen. 

Ik las het zendelingenverslag van de heer N. Graafland, gepubliceerd in 1898. De eerste druk in mijn handen. Met bruine pagina’s en gaatjes van de wormen. Voor mij een geluk dat Graafland goed kon schrijven. Als hij in het woud was omschreef hij dichterlijk hoe hij bevangen werd door blaffende apen, sierende paradijsvogels, ritselende bladeren en fris kletterende bronnen; een meerkleurig groen natuurschoon om over naar huis te schrijven. Hij beklom woest stuivend de steile zwarte vulkaan. Soputan, de vuurberg die onze bossen met zoete vruchten voedde. 

De bossen hielden een rijkdom. Observaties van het Minahasa hoogland in de tijd dat mijn overgrootvader er een schooljongetje was. De belerende witte heer Graafland bezoekt elk schooltje en legt vast of de Minahasa-stammen goede Christenen worden. Mijn overgrootvader moet er Nederlands hebben geleerd, met een keurig handschrift. Hij was de laatste Rompas in mijn lijn die daar woonde. Hij ging al vroeg bij het koninklijk Nederlandsch-Indische leger en keek niet meer om.

Ze komen
en ze gaan

Drup, drup 

Het landschap veranderd,
de bomen werpen vruchten en de geur vervliegt

Ssssh
Hoor daar
De liederen van de oude goden, die
als dauw uit de bossen dampen

De berg trilt en het borrelt oerlucht
Ze is oud
Voorvaderen, namen, gebruiken
Kleed het uit
Je pak,
Je tooi, 
Je veren
Zij bromt en ze wacht.

Lees verder in blog 2.

Volg mij tijdens mijn ontwikkelreis naar De Minahasa via instagram @ro.frances